Na co szczególnie zwracać uwagę w pierwszych latach pracy jako psycholog?

Będąc na początku zawodowej drogi psychologa jest wiele elementów, na które warto zwrócić uwagę, jeżeli zależy nam na wykonywaniu zawodu zgodnie ze sztuką, stale dbając o swój rozwój. W tym wpisie biorę pod lupę kilka z nich. Zapraszam do lektury!

Superwizje

Na studiach mogliśmy usłyszeć o superwizjach, że to nie terapia własna ani szansa na gotową odpowiedź, co zrobić z danym pacjentem/klientem.

Czym więc są superwizje? To spotkania w formie indywidualnej lub grupowej z doświadczonym specjalistą z tytułem superwizora, który dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem, w celu odpowiedzi na zastanawiające nas kwestie dotyczące pracy z pacjentem oraz pomaga przepracować trudne emocje, które mogą pojawić się w kontakcie z drugą osobą.

Poniżej znajdziecie odpowiedzi na kilka nurtujących pytań dotyczących superwizjii:

1. Co wskazuje na to, że powinniśmy korzystać z superwizji? Jest kilka dokumentów, które stoją na straży dbania o etykę zawodową i jednym z nich jest Kodeks Etyczny Psychologa PTP, który wskazuje, że psycholog w sytuacjach, kiedy nie jest pewny tego co powinien w danej sytuacji zawodowej zrobić, korzysta z superwizji i/lub konsultacji.
2. Czy obowiązuje nas tajemnica zawodowa? Jak najbardziej! Obowiązuje nas również w przypadku superwizji, co oznacza, że omawiając pacjenta pomijamy wszelkie dane, które mogłyby pomóc w identyfikacji jego osoby.
3. W jakiej formule może się odbywać? Superwizja może mieć kilka form – jako indywidualne spotkania lub grupowe (bo co więcej głów to nie jedna) z superwizorem, który ma do tego stosowne uprawnienia. Natomiast ciekawą formą, którą warto wziąć pod uwagę szczególnie, jeśli pracujemy w miejscu, gdzie mamy zespół specjalistów, są superwizje koleżeńskie, które pozwalają na rozwiewanie wątpliwości i konsultowanie się w miejscu pracy bardziej na bieżąco.
4. Jak często powinna się odbywać superwizja? W przypadku zawodu psychologa, powinniśmy korzystać szczególnie wtedy, kiedy czujemy się niepewnie co do podejmowanych działań i mamy coś do omówienia. Natomiast, jeżeli wybierzemy dodatkowo ścieżkę psychoterapeutyczną to superwizje są nieodłącznym elementem pracy i uczestniczymy w nich regularnie.

Zdobywanie doświadczenia

No cóż wiedza teoretyczna wiedzą teoretyczną, a książki książkami, ale nic nie zastąpi praktyki. Najlepiej na własnej skórze sprawdzić jak się czujemy w kontakcie z drugą osobą, co sprawia nam trudności, a co przychodzi z łatwością. Wiadomo, że na początku nie zawsze zdobędziemy naszą pracę marzeń, ale może właśnie czasami trzeba iść do niej małymi kroczkami.  Możemy osiągnąć zdobywając doświadczenie w różnej formie, czy to w pełnoprawnej pracy, na stażu, czy w trakcie wolontariatu. I pewnie przez chwilę (albo i dłużej) pojawi się myśl “chyba nie jestem gotowy/a” czy “nie mam wiedzy i kompetencji”, ale zachowaj się jak w trakcie sesji mindfullnesowej – poobserwuj ją i podziękuj, że się pojawiła ;).

Tak, owszem od razu po studiach nie masz w małym palcu całej wiedzy psychologicznej, ale właśnie teraz jest czas na jej pogłębianie i praktykowanie.

Jeśli praca w gabinecie sprawia trudności, rozwiązaniem może być praca w zespole, np. w szkole, czy szpitalu. Jest to o tyle dobre rozwiązanie, że ma się wsparcie we współpracownikach, dodatkowo można pracować warsztatowo – z większą liczbą osób i powoli oswajać się z pracą z pacjentem/klientem.

Szkolenia i kursy psychologiczne

Studia psychologiczne dają szansę na dotknięcie wielu obszarów, jednak jedne są bardziej, inne mniej szczegółowo omawiane. Wiąże się to z tym, że kiedy zaczniemy pracować w zawodzie, mamy potrzebę poszerzania swoich horyzontów i uzupełniania naszej wiedzy. Nie ukrywajmy, szkoleń czy kursów można znaleźć wiele –  szczególnie okres pandemii był okresem wysypu ich jak grzybów po deszczu, a już na pewno tych w formie online. Każde szkolenie to nasz poświęcony czas, a niejednokrotnie i pieniądze, więc warto przemyśleć, czego potrzebujemy i co jest wartościowe. Już nie wspomnę o tym, że ciągłe dbanie o swój rozwój to kolejny krok w stronę zwiększenia etyki naszego zawodu, bo przecież psychologia to nauka empiryczna, która ciągle się rozwija i badania w wielu obszarach są aktualizowane. Co w  szkoleniach psychologicznych powinno być dla nas ważne?

1. Dobrze przemyślmy jaka tematyka nas interesuje i co jest nam potrzebne, bo udając się na każde możliwe szkolenie możemy poczuć się przytłoczeni wiedzą i najzwyczajniej świecie może nam zabraknąć czasu na życie poza pracą, co również jest bardzo ważne, ale o tym później.
2. Kto prowadzi szkolenie? Sprawdzajmy kompetencje osób prowadzących, bo w morzu ofert może się zdarzyć osoba, która wcale potrzebnej wiedzy czy umiejętności do prowadzenia danej formy nie posiada i możemy zostać wprowadzeni w błąd.
3. Warto zwrócić uwagę czy dane szkolenie czy kurs jest certyfikowany, bo owszem grunt to wiedza i umiejętności, ale cenne jest gromadzenie potwierdzeń zdobywania ich zarówno dla aktualnego, jak i przyszłego pracodawcy, jak i również dla samego siebie.

Szkoła psychoterapii

Krocząc dzielnie po drodze zawodowej możemy się zatrzymać na przystanku “szkoła psychoterapii”. Jest to jedna z wielu opcji, która ukierunkuje nas na pracę psychoterapeutyczną i poszerzy nasze kompetencje w pracy z pacjentem. Jednak to nie jest mały wydatek, więc warto wybrać mądrze! Co może w tym pomóc?

1. Odpowiedzenie sobie na pytanie, który tak właściwie nurt jest tym nurtem, z którym będziemy się czuć dobrze i będzie tym, z którym nasz zawód będziemy chcieli wiązać na długie lata. Pomóc w tym może rozmowa z doświadczonymi specjalistami i nie bójmy się pytać jak to w praktyce wygląda. Istnieją również różnego rodzaju fora internetowe dla specjalistów w danym nurcie, podcasty czy książki – czytajcie, zapoznawajcie się.
2. Jakimi faktycznie kryteriami powinniśmy się kierować, dokonując tego wyboru? Jest ich na pewno kilka – od programu szkolenia, ceny, prowadzących, formy przeprowadzania zajęć, czyją rekomendację dane szkolenia posiada.

Higiena pracy psychologa

Ludzie powiadają, że szewc bez butów chodzi, ale może na przysłowiach zakończmy i starajmy się nie powielać tego stereotypu. Jako zakończenie tego wpisu chciałabym wspomnieć właśnie o tym, jak zadbać o to, żeby wykonywać nasz zawód ,zachowując higienę pracy. Mimo tego że higiena kojarzy nam się z utrzymaniem głównie czystości ciała, to jednak słowo samo w sobie związane jest z szeroko pojętym zdrowiem i wpływem środowiska na stan fizyczny i psychiczny ciała.

Praca psychologa sprzyja popadaniu w wir zajęć, a pełnienie właśnie takiej roli często może stwarzać problemy stawiania granic i oddzielania życia prywatnego od zawodowego. Zaczynając więc, może mogłoby się komuś wydawać, od prozaicznych rzeczy – ważne jest dbanie o pilnowanie przerw między pacjentami, nieprzyjmowanie pacjentów codziennie od rana do wieczora, pilnowanie odżywiania (znam psychologów, którzy nie znajdują czasu na posiłki w przerwach, bo zawsze znajdą się inne ważniejsze rzeczy do zrobienia).

Dodatkowo warto pamiętać o tym, że w pracy mamy siedzący tryb i może to nienajlepiej wpływać na nasze zdrowie fizyczne.  Warto byłoby więc wdrożyć jakąś dyscyplinę sportową lub inną formę ruchu do codziennej rutyny.

Czymś, co może się wydawać trudną rzeczą, jest czasami powiedzenie sobie „chyba nie dam rady pracować z tym pacjentem/klientem” albo “czuję się, że nie mam wystarczających kompetencji czy wiedzy, żeby z tą osobą pracować” i odesłanie takiej osoby do innego specjalisty. Czasami podjęcie takiej decyzji wyjdzie na dobre zarówno nam, jak i pacjentowi/klientowi, a przyznanie się do tego jest na pewno bardziej mądrym i etycznym wyborem, niż kontynuowanie współpracy.

Kolejną rzeczą, która sprzyja naszemu funkcjonowaniu w zawodzie jest superwizja i terapia własna. O superwizji pisałam już wcześniej, więc tylko wspomnę, że szczególnie w tym obszarze może nam dać poczucie bezpieczeństwa oraz że mamy kogoś, z kim możemy przepracować trudności pojawiające się w gabinecie  i przerobić silne emocje, które nie raz, nie dwa mogą się u nas pojawić.

Terapia własna natomiast jest nieodłącznym elementem realizowania kursu psychoterapii. Jeżeli jednak już na początkowym etapie wykonywania zawodu czujemy, że jest coś, co może utrudniać budowanie relacji z pacjentem/klientem, to dobrze będzie nad tym popracować, zanim ruszymy ze szkoleniem w kierunku psychoterapii.

Można by pomyśleć, że generalnie dużo tego wszystkiego i pytanie jak się w tym odnaleźć? Przede wszystkim nie zabierajmy się za wszystko na raz i nie czujmy presji, że jak tylko zamkną się za nami drzwi dziekanatu po odbiorze dyplomu, to musimy już mieć zaplanowaną całą ścieżkę i wszystko przemyślane „na tip top”.

Warto zrobić sobie listę małych kroków i realizować je, aby zbliżać się do celu, który obierzemy – pamiętając przy tym o zachowaniu proporcji między życiem zawodowym i prywatnym.